غیره - (حــــــــــق جـــــــــــــو)

نقش نگین انگشتر امام سجاد

عضو هیئت رئیسه مجلس خبرگان رهبری با تبیین نقش امام سجاد(ع) در تبیین فلسفه عاشورا به تشریح تدابیر آن حضرت در احیای نهضت اباعبدالله الحسین(ع) پرداخت و گفت: حضرت با مدیریتی که بعد از حادثه عاشورا داشتند نگذاشتند این نهضت از یادها برود.

آیت الله سید احمد خاتمی امام جمعه موقت تهران با تأکید بر نقش اساسی حضرت امام سجاد(ع) در احیای نهضت عاشورا به خبرنگار مهر گفت: حضرت با مدیریتی که بعد از حادثه عاشورا داشتند با تدابیری خاص نگذاشتند این نهضت از یادها و خاطره ها برود.

وی افزود: امام سجاد با خطبه های افشاگرانه در طول مسیر حرکت از کربلا تا شام نقش مهمی در ارائه مبانی و فلسفه قیام داشتند، بخشی از روشنگریهایی که حضرت زینب(س) و فاطمه صغری در خطبه های خویش داشتند نیز با مدیریت امام سجاد(ع) بود.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم یادآور شد: نکته دوم اینکه امام سجاد در هر شرایطی تلاش می کرد خاطره نهضت عاشورا را زنده کند، وقتی آب می نوشیدند یاد پدر می کردند، وقتی فرزندان حضرت اباالفضل(ع) را می دیدند اشک می ریختند، وقتی می خواستند گوسفندی را ذبح کنند می پرسیدند که آیا آبش داده اید، می گفتند آری و بعد ایشان می فرمود: ولی پدرم حسین(ع) را لب تشنه کشتند که این یادآوری خاطره عاشورا سبب می شد این نهضت الهی فراموش نشود.

خاتمی با اشاره به سفارش امام سجاد به زیارت سیدالشهدا(ع) در کربلا، تأکید کرد: حضرت علی بن الحسین سفارش به زیارت امام حسین داشتند و خود نیز در طول عمر با برکتشان دو بار با آن شرایط سخت به زیارت سیدالشهدا رهسپار شدند.

عضو مجلس خبرگان رهبری در پایان تصریح کرد: حضرت امام سجاد مقید بود که بر تربت سیدالشهدا سجده کند و انگشتری که حضرت سیدالساجدین(ع) داشت این کلمات حک شده بود که " خزی و شقی قاتل الحسین بن علی" یعنی: خوار و ذلیل است قاتل حضرت سالار شهیدان اباعبدالله الحسین(ع)، که این تدابیر حضرت موجب زنده نگهداشته شدن نهضت الهی حضرت اباعبدالله الحسین(ع) شد.

نوشته شده در تاریخ چهارشنبه 90 آذر 30 توسط حق جو

نظر بدهید

زندگی امام سجاد(ع) از منظر رهبر انقلاب

حضرت آیت الله خامنه ای در کتاب "پژوهشی در زندگی امام سجاد(ع)" ضمن بررسی زوایای سیاسی زندگی امام چهارم(ع) می نویسند: امام زین العابدین(ع) برای نظام حکومتی مورد نظر خود که حکومت علوی و الهی و اسلامی بود، تبلیغ و فرهنگ سازی می کرد.

رهبر معظم انقلاب در این کتاب که در سال 1361 منتشر شد، ابعاد مختلف زندگی امام سجاد (ع) را مورد بررسی قرار داده اند و به مناسبت بیست و پنجم محرم، سالروز شهادت علی بن الحسین (ع)، زندگی سیاسی آن امام را به قلم معظم له مرور می کنیم که در پی می آید:

برخی مطالب امام سجاد(ع) در روش موعظه، خطاب به عموم مردم و برخی دیگر خطاب به شیعیان است. در آنجا که مخاطب، همه مردم هستند اولا غالبا به آیات قرآن استناد می شود و ثانیا صریحا دستگاه حکومتی مورد عتاب و انتقاد قرار نمی گیرد و صرفا بیان اندیشه و ایدئولوژی اسلامی به صورت پند و نصیحت است.

** موعظه های عمومی

استناد به قرآن کریم از آن نظر ضروری بود که عموم مردم، معرفت کافی نسبت به امام سجاد (ع) نداشتند و استدلال می طلبیدند و پرهیز از انتقاد صریح نیز برای رعایت تقیه بود.

آن حضرت سخن را با لحن موعظه به این صورت آغاز می کند که "ایها الناس اتقوا الله واعلموا انکم الیه راجعون"، تقوای خدا را پیشه کنید و بدانید که به سوی خدا برمی گردید و سپس می فرماید "بدان که وقتی نکیر و منکر به سراغ تو می آیند، اولین چیزی که آن دو می پرسند، از خدای توست که او را عبادت می کردی، از پیامبری که به سوی تو فرستاده شده، از دینت که به آن معتقد بودی و از کتابت می پرسند که آن را تلاوت می کردی.

آنگاه امام سجاد(ع) به نکته اصلی و محوری می رسد و می فرماید "و عن امامک الذی کنت تتولا"، از امامی که تو ولایت آن را داری، می پرسند. در زبان و بیان ائمه (ع) مساله امامت یعنی مساله حکومت و در اینجا فرقی بین مساله امامت و مساله ولایت نیست.

امامی که در اینجا ذکر می شود، یعنی جانشین پیامبر که هم متکفل ارشاد و هدایت دینی توست و هم متکفل هدایت و ارشاد امور زندگی در دنیا و امام یعنی رهبر جامعه. پس اطاعت از امام که واجب است، هم در امور دنیوی و هم در امور دینی واجب است.

امام سجاد (ع) وقتی می فرماید "از تو درباره امامت می پرسند"، یعنی به تو می گویند که آیا امام درستی انتخاب کردی و آن کسی که بر تو حکومت می کند و رهبر جامعه است، آیا به راستی انتخاب کردی؟ آیا خدا به امامتش راضی است؟

امام(ع) با این روش آرام و موعظه آمیز، مردم را درباره مساله امامت، بیدار و حساس می کند، در حالیکه بنی امیه اساسا میل نداشت که بحثی درباره امامت و حکومت شود.

در مورد موعظه های عمومی امام سجاد(ع) باید دو نکته را مورد توجه قرار داد: اول، این بحث ها صرف آموزش نیست بلکه بیشتر از آنکه تعلیم باشد، تذکر و یادآوری است. زیرا در آن زمان، انحراف و تحریف در اصول دین واقع نشده بود ولی مردم فراموش کرده بودند. یعنی زندگی مادی، توحید و نبوت و معاد را از یادشان برده بود.

دوم، امام سجاد (ع) بر اساس همان خط مشی کلی و هدف نهایی که قبلا ذکر شد، (تشکیل حکومت اسلامی به روش اهل بیت) بر مساله امامت تاکید خاص دارد.

امام زین العابدین (ع) در موعظه های عمومی خود نیز مساله ولایت و امامت و حکومت را یادآوری می کرد. البته به صورتی که حساسیت دشمن برانگیخته نشود و در عین حال، مردم متنبه شوند.

** موعظه های اختصاصی

موعظه های اختصاصی امام سجاد(ع) آن مواعظی است که خطاب به شیعه صورت گرفته است و کاملا مشخص است که مخاطبان، از مخالفان دستگاه حاکم هستند. این موعظه ها برای کادرسازی است تا در صورت ایجاد حکومت اسلامی، مسوولیت های مهم را برعهده بگیرند.

یک نمونه از این موعظه های اختصاصی در کتاب "تحف العقول" ذکر شده و چنین آغاز می شود: "کفانا الله و ایاکم کید الظالمین و بغی الحاسدین و بطش الظالمین ایها المومنون" خود این خطاب نشان می دهد که امام و مخاطبان، در این جهت با هم شریکند که مورد خطر و تهدید دستگاه حاکم هستند.

سپس امام می فرماید: طاغوت ها و پیروان دنیاپرست آنها، شما را فریب ندهند. این حوادثی که در زندگی شب و روز برای شما - در دوران خفقان و مبارزه - پیش می آید، دل ها را از نیت و جهتی که دارند، باز می دارد و از آن انگیزه و نشاط لازم برای مبارزه می کاهد و هدایت موجود را از یاد می برد و شناخت اهل حق را به فراموشی می سپارد.

امام سجاد (ع) سپس موعظه می کند و هشدار می دهد که از همنشینی با گنه کاران بپرهیزید و ظالمان را یاری مکنید. روشن است که امام (ع) عده ای از مومنین و هواداران را جمع کرده و با روش موعظه، آنها را دلگرم و امیدوار می کند و از نزدیک شدن به دستگاه ستمگر زمان (عبدالملک بن مروان) منع و نهی می کند و آنها را برای روزی که وجودشان بتواند در راه حکومت اسلامی مؤثر واقع شود، شاداب و با طراوت و سرزنده نگه می دارد.

امام چهارم (ع) با یادآوری تجربه های گذشته پیروان اهل بیت (در قیام عاشورا، واقعه حره، شهادت حجربن عدی و...) می خواست شیعه را در مبارزه ثابت قدم تر گرداند. لذا می فرماید: به جان خودم قسم! شما از جریان های گذشته در دوران های پیشین که پشت سر گذاشته اید، از فتنه های انباشته و متراکم و غرق شدن در این فتنه ها تجربه هایی را می توانید از آن آزمایش ها استفاده کنید و بر اجتناب از گمراهان و اهل بدعت ها و مفسدین در زمین راه یابید.

امام سجاد (ع) در اینجا به صراحت، مساله امامت و ولایت را مطرح می کند: فرمان خدا و اطاعت او را مقدم بدارید و همچنین اطاعت کسی را که خدا، اطاعت او را واجب کرده است. اطاعت طاغوت ها -عبدالملک بن مروان ها - را بر اطاعت خدا و اطاعت رسول خدا و اطاعت اولوا الامر واقعی مقدم نکنید.

امام زین العابدین (ع) با این بیان، در حقیقت برای نظام حکومتی مورد نظر خود که حکومت علوی و الهی و اسلامی بود، تبلیغ و فرهنگ سازی می کرد.

** رساله حقوق امام چهارم (ع)

رساله حقوق امام سجاد (ع)، نامه بسیار مفصلی به اندازه یک کتاب است که به یکی از دوستانشان نوشته اند و در آن حقوق افراد و اشخاص بر یکدیگر بیان شده است.

در این رساله، علاوه بر حقوق الهی و اعضاء و جوارح و همسایه و خانواده، حقوق متقابل مردم و حاکم اسلامی نیز بدون ایجاد تنش و به صورت آرام و بدون ذکر مبارزه برای ایجاد حکومت اسلامی در آینده، بیان شده است.

در واقع این رساله برای آن تالیف شده است که اگر در آینده حکومت اسلامی مورد نظر امام سجاد (ع) تشکیل شد، مناسبات و روابط و حقوق متقابل مردم و حاکم اسلامی، قبلا در ذهن مسلمانان شکل گرفته و معلوم شده باشد.

** پاسخ امام به "محمد بن شهاب زهری"

"عبدالملک بن مروان" آنقدر تلاوت قرآن می کرد که یکی از قاریان قرآن شناخته شده بود اما وقتی به او خبر دادند که به خلافت و حکومت رسیده، قرآن را بوسید و کنار گذاشت و گفت "هذا فراق بینی و بینک" یعنی "دیدار به قیامت!" حقیقت هم همین بود، او دیگر به قرآن مراجعه نمی کرد و البته حفظ ظاهر را می کرد و هرگز آشکارا با اندیشه های اسلامی مخالفت نمی کرد.

عبدالملک بن مروان برای حفظ ظاهر و توجیه ستمگری ها و جنایت هایش نیاز به عالمان درباری داشت و یکی از این عالمان، "محمدبن شهاب زهری" است.

او در دستگاه حکومت قرب و منزلت بسیاری داشت، به طوری که نوشته اند یک بار محمدبن شهاب وارد مسجدالحرام شد و هیات حاکمه آنقدر برای او تشریفات چیده بودند که عالمان و محدثان حاضر در مسجد همگی دچار شگفتی شدند.

معمر می گوید: ما خیال می کردیم که از زهری حدیث بسیاری نقل کرده ایم تا اینکه ولید (فرزند عبدالملک بن مروان) کشته شد. پس دفترهای زیادی را دیدیم که بر چارپایان حمل و از خزانه ولید خارج می شد و می گفتند که اینها دانش زهری است. یعنی زهری آنقدر کتاب و دفتر بنا به خواسته دستگاه دولت اموی، از حدیث پرکرده که برای حمل آن نیاز به چارپایان است.

پس از آنکه محمد بن شهاب زهری وابسته به دستگاه خلافت شد، حتی برضد امام سجاد (ع) و اهل بیت (ع) نیز حدیث جعل می کرد. از جمله در کتاب "اجوبة مسائل جارالله" اثر آیت الله "سید عبدالحسین شرف الدین" دو حدیث مجعول از زهری نقل و نقد شده که در یکی از آن دو، ادعا شده که نعوذ بالله، امیرالمومنین علی(ع) جبری بود! و در دیگری حمزه سیدالشهداء شراب خوار معرفی شده است!

روشن است که زهری با این احادیث دروغین در صدد بود خاندان عصمت را تضعیف کرده و آنان را مسلمانی معمولی و بلکه پایین تر بشمارد و به اصطلاح باید گفت این گونه احادیث مجعول برای ترور شخصیت فکری، فرهنگی و معنوی اهل بیت (ع) بود.

امام سجاد (ع) نامه ای کوبنده و آتشین دارد که در "تحف العقول" ذکر شده و در آن، محمدبن شهاب زهری و بدعت هایش مورد انتقاد شدید قرار گرفته است.

امام (ع) از جمله در این نامه می فرماید: کسی را به دوستی برگزیدی که محارب با خداست. چیزهایی را که به تو دادند و متعلق به تو نبود، از آنان گرفتی.

سپس امام چهارم (ع) فرمود: بدان، کمترین چیزی که برعهده گرفتی، این است که وحشت ستمگران را تبدیل به راحتی و انس کردی و راه گمراهی را برای آنها هموار ساختی. آیا چنین نبود که وقتی آنها تو را به خودشان نزدیک کردند، از تو محور و قطبی به وجود آوردند که آسیای مظلمه های آنان بر آن قطب می گردد و پلی را ایجاد کردند که از روی آن به سوی کارهای خلافشان عبور می کنند. آنها به واسطه تو در علما شک ایجاد می کردند و دل های جاهلان را به سوی خودشان جذب نمودند.

آنگاه امام سجاد (ع) می فرماید: نزدیک ترین وزرای آنها و نیرومندترین یارانشان به قدری که تو "فساد" آنها را در چشم مردم "اصلاحات" جلوه دادی، نتوانستند به آنها کمک کنند!

** نکته پایانی

اگرچه امام سجاد (ع) در دوران امامت پربرکت خود - که 34 سال طول کشید - تعرض آشکاری به دستگاه خلافت نداشت، ولی فعالیت های فرهنگی آن بزرگوار و تعلیم و تربیت عناصر مومن و مخلص، بنی امیه را نسبت به آن حضرت بدبین کرد به طوری که به آن امام تعرض هم کردند و دست کم یک بار آن حضرت را با غل و زنجیر از مدینه به شام بردند.

این غل و زنجیری که نسبت به امام سجاد (ع) معروف است، به طور یقین معلوم نیست که در واقعه کربلا باشد اما در دوران امامت و از مدینه به شام، یقینی است. امام سجاد (ع) در موارد متعدد دیگری مورد شکنجه و آزار مخالفان قرار گرفت و سرانجام در سال 96 هجری در زمان خلافت ولید بن عبدالملک، به وسیله عمال خلافت، مسموم شد و به سعادت شهادت رسید.

کتاب "پژوهشی در زندگی امام سجاد(ع)" نوشته حضرت آیت الله سیدعلی خامنه ای در سال 1361 در 80 صفحه به چاپ رسید.

منبع: پایگاه اطلاع رسانی دفتر حفظ و نشر آثار رهبر انقلاب

نوشته شده در تاریخ چهارشنبه 90 آذر 30 توسط حق جو

نظر بدهید

عکس / خرید شب یلدا

کد خب

نوشته شده در تاریخ سه شنبه 90 آذر 29 توسط حق جو

نظر بدهید

مجلس اعیان انگلیس؛ مجلسی با 90 عضو موروثی

بسیاری از اعضای مجلس اعیان این سمت را به صورت موروثی دریافت می‌کنند. انتصاب برخی از اعضای مجلس اعیان نیز از سوی ملکه و با مشاوره نخست‌وزیر صورت می‌پذیرد.

به گزارش فارس، ساختار حکومتی در انگلیس به عنوان کشوری که اولین‌بار شاهد انقلاب صنعتی و رواج نظام سرمایه‌داری بود، اگر چه به سمت مدرنیزاسیون حرکت کرده اما همچنان ساختار طبقاتی خود را حفظ کرده و ادامه می‌دهد.

ساختار قانون‌گذاری کشور پادشاهی مشروطه انگلیس، بزرگ‌ترین سمبل نوع نگاه انگلیسی به انسان است. انسان در نگاه انگلیسی‌ها پیش از آنکه با شایستگی‌های مادی و معنوی شناخته شود، با طبقه‌ای که به آن تعلق دارد شناخته می‌شود. این نظام طبقاتی در مجالس عوام و اعیان خود را به خوبی نشان می‌دهد.

* ملکه، بالاترین عنصر قانون‌گذار انگلستان است

پارلمان انگلیس یا "پارلمان پادشاهی متحد"، بالاترین نهاد قانون‌گذاری در این کشور است. بالاترین مقام در این پارلمان ملکه الیزابت دوم است، گرچه گفته می‌شود این مقام تشریفاتی است و ملکه از فعالیت سیاسی و هرگونه دخالت یا تصمیم‌گیری در امور کشوری منع شده‌است، اما بسیاری بر این باورند که ملکه همچنان از قدرت بالایی در معادلات داخلی و حتی سیاست خارجی در انگلیس برخوردار است.

پادشاه یا ملکه انگلستان رسما اختیارات بسیاری دارد؛ از جمله:

1. انعقاد معاهدات و یا فسخ قراردادهای بین‌المللی، اداره امور خارجه و اجرای قوانین به نام او انجام می‌گیرد؛

2 . عزل و نصب وزیران، انحلال پارلمان و یا دعوت به تشکیل آن و یا تعطیل پارلمان از اختیارات پادشاه است؛

3 . انتصاب اعضای مجلس اعیان که متشکل از شاهزادگان، اشراف و شخصیت‌های فرهنگی، علمی و بالاخره شخصیت‌های مذهبی است؛

4 . عزل و نصب نخست‌وزیر از جمله اختیارات ملکه است و به طور معمول، فردی را که حزب پیروز در انتخابات مجلس عوام این کشور بر می‌گزیند، به نخست وزیری منصوب می‌کند و عملاً در موارد بحرانی می‌تواند اقدام به عزل نخست‌وزیر این کشور کند؛

5 . توشیح لوایح یا طرح‌های مصوّب پارلمان انگلستان از اختیارات پادشاه این کشور است و می‌تواند از تأیید و توشیح مصوبات دو مجلس این کشور خودداری کند؛

6 . فرماندهی نیروهای مسلّح، با مشورت وزیران؛

7 . اختیار سیاست خارجی با مشورت وزیران.

* یک مجلس برای مردم، یک مجلس برای اشراف

پارلمان انگلیس از دو بخش مجلس عوام و مجلس اعیان تشکیل شده‌است. مجلس عوام ، مجلس نمایندگانی است که اعضای آن هر 5 سال یک‌بار به‌طور ظاهرا مردمسالارانه از سوی مردم برگزیده می‌شوند. مجلس اعیان شامل روحانیون بلندپایه و لردها است و بطور کلی اعضای مجلس اعیان توسط مردم انتخاب نمی‌شوند. این دو مجلس در تالارهای متفاوت در کاخ وست‌مینستر واقع در وست‌مینستر در لندن تشکیل جلسه می‌دهند. برای این تالارها نام "خانه? مجلس" نیز استفاده می‌شود.

دموکراسی پارلمانی انگلیس بر همبستگی بین دولت و مجلس عوام استوار است، به‌طوری‌که عموما حزب یا ائتلاف صاحب اکثریت مجلس عوام، دولت را معرفی می‌کند. در انتخابات اخیر، هیچ‌یک از احزاب قادر به کسب اکثریت در مجلس عوام نشد و لذا دو حزب محافظه‌کار و لیبرال دموکرات دست به ائتلاف زدند.

حاکمیت بر مجلس عوام به شکل سنتی بر عهده یکی از دو حزب محافظه‌کار یا کارگر است. حزب کارگر که از مسئولین آغاز جنگ عراق بود دارای دیدگاه‌های فابیانیستی است که یکی از نظریات نزدیک به مارکسیسم است اما حزب محافظه‌کار معتقد به سیاست‌های رئالیستی و مدافع بازار آزاد است.

* انگلیس، کشوری که قانون اساسی ندارد

انگلیس فاقد قانون اساسی مدون است و قانون اساسی این کشور در واقع چند فرمان پادشاهان پیشین این کشور است. ریشه پارلمان کنونی در شوراهای آغاز سده‌های میانه بوده است. این شوراها وظیفه رایزنی حکومتی را بر عهده داشتند. به طور نظری، قدرت اصلی قانون‌گذاری در دست "ملکه حاضر در پارلمان" است ولی در زمان معاصر، قدرت واقعی به مجلس عوام واگذار شده و ملکه معمولاً طبق توصیه نخست‌وزیر عمل می‌کند و قدرت مجلس اعیان نیز محدود شده‌است.

بسیاری از اعضای مجلس اعیان این سمت را به صورت موروثی دریافت می‌کنند. در اول دسامبر سال جاری میلادی، تعداد اعضای این مجلس 788 نفر بود. انتصاب برخی از اعضای مجلس اعیان نیز از سوی ملکه و با مشاوره نخست‌وزیر صورت می‌پذیرد. با اصلاحاتی که در تاریخ اول جولای 2011 انجام شد، تنها 90 جایگاه موروثی در مجلس اعیان باقی ماند. جالب اینکه زنان حق عضویت در مجلس اعیان را ندارند و کسی نیز در جهان غرب این را خلاف حقوق زنان برنمی‌شمارد!

شیوه قانون‌گذاری نیز در انگلیس به‌نوبه خود جالب است. در این شیوه جز طرح‌ها و لوایحی که جنبه مالی داشته باشد، هر قانون می‌تواند به تصویب یکی از مجلسین برسد و از نظر تصویب تفاوت چندانی بین مجلس انتصابی و انتخابی نیست، هرچند که مجلس اعیان برای اعمال نظر در مصوبات مجلس عوام دچار محدودیت است.

* سوالات و ابهامات جدی

سوال جدی که بسیاری از تحلیلگران در خصوص این ساختار مطرح است این است که انگلیس با آن همه ادعای دموکراسی چه نیازی به دو نهاد انتصابی دارد که تشریفاتی هم نیستند؟ نهاد پادشاهی و نهاد مجلس اعیان در انگلیس در واقع چه‌کاره‌اند؟ اگر تشریفاتی هستند – که نیستند – چرا همچنان وجود دارند و اگر تشریفاتی نیستند، چرا انگلیس خود را قدیمی‌ترین دموکراسی جهان می‌خواند؟

این ساختار که بیانگر جهان‌بینی سیاسی انگلیسی‌هاست بر دو اصل استوار است، اول نظام طبقاتی و دوم تبعیض. نظام طبقاتی تفسیر سیاسی و اقتصادی این نظام و تبعیض تفسیر اخلاقی آن است.

علاوه بر این سوال جدی ابهامات دیگری نیز وجود دارد و آن نقش‌های پشت پرده نهادهای انتصابی در سیاست و اقتصاد انگلیس است. خانواده سلطنتی و وابستگان آن روابط اقتصادی پشت پرده خاصی دارند و بودجه سنگینی را نیز به خود اختصاص می‌دهند. سرمایه‌داران انگلیسی دارای روابط ویژه‌ای با ملکه و نزدیکانش هستند. در این خصوص سوالات پاسخ‌داده نشده بسیاری وجود دارد که جز افشای اسناد محرمانه هیچ راه‌حلی برای افشای آنان وجود ندارد.

نوع دیدگاه انگلیسی به مردم جهان خود را بیش از همه در موج دوم استعمار نشان داده است. موجی که با صنعتی شدن آغاز شد و بندر شانگهای چین، کرانه‌های خلیج فارس و اقصی‌نقاط جهان را به ضرب و زور کشتی‌های توپ‌دار به روی خود باز کرد و فجایع انسانی بزرگی را آفرید.

شکل حکومت همچنان در انگلیس پادشاهی و مربوط به دوران قرون وسطی و استعمار است و همان ساختار فکری بر آن حکومت می‌کند، هرچند که سعی کرده‌اند در این ظرف نخراشیده، محتوای دموکراتیک وارد کنند. بنابراین همان دیدگاه‌های دوران موج دوم استعمار بر انگلیس حاکم است هر چند که ابزار آن متفاوت از گذشته است.

نوشته شده در تاریخ دوشنبه 90 آذر 28 توسط حق جو

نظر

قابلیت‎های استراتژیک پهپاد شکارشده چیست؟ اطلاعاتی جدید از تکنولو

شکار پهپاد RQ-170 توسط نیروهای پدافندی ایران، بمبی بود که هفته گذشته در رسانه‌های خبری جهان منفجر شد تا برای چندین روز خبر شکار این «پرنده هدایت پذیر از دور (پهپاد)» و آنکه این پرنده فوق مدرن و پر رمز و راز امریکایی با چه شیوه‌ای در دام ایران افتاده موضوع تحلیل و بررسی تحلیلگران رسانه‌های جهان باشد. اما شاید آنچه که شکار این پهپاد را به این میزان از اهمیت رسانده باشد ویژگی‌های منحصر به فرد تکنولوژیکی این هواپیمای بدون سرنشین باشد.

چرا که ایران پیش از این نیز چندین هواپیمای بدون سرنشین امریکا را شکار کرده بود ولی به نظر می‌رسد مشخصات تکنولوژیکی این پهپاد آنقدر استراتژیک و منحصر به فرد باشد که چندین بار کلینتون و اوباما را به اظهار نظر و درخواست از ایران برای باز پس دادن آن وادار کرده است.

این ویژگی‌ها چیست که این شکار ایران را در این درجه از اهمیت قرار داده است؟ رجانیوز در ادامه تلاش کرده است بخش‌هایی قابل انتشار از ویژگی‌های فنی و استراتژیک این پهپاد فوق مدرن امریکایی را در اختیار مخاطبان قرار دهد.

پهپاد RQ-170 و جنگنده F35 رادارگریزترین پرنده‌های جهان

RQ-170 پهپادی با اهداف جاسوسی است که سال 2009 خبر تولید آن منتشر شد و تنها دو سال پس از تحویل به نخستین یگان عملیاتی ارتش امریکا به گونه‌ای بی سر و صدا در فرودگاه قندهار فرود آمد. به‌دنبال این حضور و با انتشار نخستین تصاویر این پرنده در فرودگاه قندهار و از آن‌جاکه تا آن زمان حتی اسم هواپیما در هاله‌ای از ابهام قرار داشت، آن را به جانور قندهار مشهور کرد.

رادارگریزی را باید مهمترین مشخصه جانور قندهار دانست. این ویژگی است که نسل جدید جنگنده‌های امریکا نیز از آن بهره‌مند هستند، ویژگی مهمی که پدافند علیه این پرنده‌ها را که شامل جنگنده F22، جنگنده فوق مدرن F35 و پهباد RQ-170 می‌شود برای سایر کشورها بسیار دشوار و تا حدودی غیر ممکن کرده است.

پهپاد شکار شده توسط پدافند هوایی ایران به نحوی طراحی شده است که به دلیل امکان پرواز در ارتفاع 50 هزار پایی (بیش از 15 هزار متر) از امواج ارسالی بسیاری از رادارها در امان می‌ماند و در برخورد با امواج رادارهای پیشرفته‌تر، به دلیل ویژگی‌های خاصی که طراحی شکل بدنه، ترکیب شیمیایی رنگ و آلیاژ به کار رفته در بدنه هواپیما وجود دارد، این امواج قوی را جذب کرده و امکان بازگشت آنها به مرکز تشخیص رادار را نمی‌دهد.

فرمول شیمیایی ساخت رنگ رادارگریز و همچنین مواد رادارگریز به کار رفته در بدنه هواپیما جزء تکنولوژی‌های اختصاصی و بکلی سری نظامی امریکا است که تا کنون در اختیار هیچ کشوری نبوده است و اکنون این ایران است که با در اختیار داشتن نمونه‌ای از این پرنده امکان مهندسی معکوس و دستیابی به آنرا پیدا کرده است.

چین که به عنوان پیشرفته‌ترین کشور پس از امریکا در طراحی و ساخت پرنده‌های رادارگریز، تکنولوژی نسل گذشته این پرنده‌ها را در اختیار دارد نیز این تکنولوژی را بواسطه مهندسی معکوس پهپادی که در 1992 در جنگ بالکان سرنگون شد بدست آورده است. چنانکه بسیاری از کارشناسان نظامی، تکنولوژی بکار رفته در پهپادی که چین اوایل سال میلادی گذشته رونمایی کرد را برگرفته از فناوری‌های بکار رفته در پهپاد امریکایی سرنگون شده در بالکان ارزیابی می‌کنند.

هرچند لو رفتن فرمول بکلی سری امریکا برای رادار گریزی پرنده‌هایش خسارت بزرگی را برای کمپانی "لاکهید مارتین" سازنده این پرنده و شرکت‌های وابسته به پنتاگون به دنبال داشته است ولی شاید خسارت بزرگتر را باید در امکان دستیابی به فرمولی برای شناسایی پرنده‌هایی رادارگریز امریکایی توسط سیستم‌های پدافندی ایران دانست. چراکه جنگنده فوق مدرن F35 که بزرگترین پروژه هوایی امریکا بوده و از سیستمی مشابه با RQ-170 برای رادارگریزی استفاده می‌کند، مزیت استراتژیک خود را در مقابل پدافند هوایی ایران از دست خواهد داد.

پیتر سینگر مدیر طرح دفاعی قرن بیست و یکم در موسسه بروکینگز در همین زمینه در گفتگویی با یو اس ای تودی می گوید:" RQ-170 دارای همان سیستم راداری است که در جت های جنگنده پیشرفته امریکا،‌ F22 و جنگنده جدید F35 استفاده می شود. به گفته وی، چینی ها در دستیابی به چنین قابلیتی یک نسل عقب اند و بسیار مشتاق دستیابی به آنند. "

این در حالی است که یک افسر اطلاعاتی بازنشسته نیروی هوایی امریکا نیز در همین زمینه به سی ان ان گفته است: " این نوع هواپیمای بدون سرنشین امریکا به اندازه ای رادارگریز ساخته شده است که رادارها نمی توانند آن را شناسایی کنند و وقتی روی رادارها قرار می گیرند تصور می شود یک دسته پرنده یا چیزی شبیه آن در حال حرکت است سرهنگ سیدریک لیتون با اشاره به احتمال طراحی سامانه هایی برای مقابله با تکنولوژی رادارگریزی بکار رفته در این پرنده‌ها با استفاده از روش شبیه‌سازی، کار امریکا را در حمله هوایی به اهداف نظامی و دیگر اهداف حفاظت شده در ایران، در صورت وجود تکنولوژی پدافند آن در ایران بسیار دشوار ارزیابی کرده است.

به نظر می رسد قابلیت بالای رادارگریزی این پهپاد، امکان مهندسی معکوس این تکنولوژی، طراحی سیستم پدافندی برای این نوع از پرنده‌های رادارگریز و همچنین فرصت انجام معاملاتی استراتژیک و نظامی با کشورهای خواهان دریافت این تکنولوژی را برای ایران فراهم کرده است که این دستاورد می‌تواند به تنهایی بسیاری از برگ‌های معادلات جهانی را به نفع ایران برگرداند.

سیستم کنترل و هدایت RQ-170 و ضربه‌ای که امریکا از اخلال در این سیستم خورد

RQ-170 از جمله هواپیماهایی است که به "پرنده هدایت پذیر از دور" مشهور هستند اما هدایت‌پذیری از راه دور، تنها ویژگی این پرنده جاسوسی در هدایت و ناوبری نیست چنانکه سیستم‌های تعبیه شده در این پرنده بدون سرنشین این قابلیت را به "جانور قندهار" خواهد داد تا در صورت قطع ارتباط با مرکز هدایت کننده، با کمک سیستم هدایت خودکار و بهره‌برداری از شیوه‌های مسیریابی پیشرفته، مقصد را تشخیص داده و به محل کنترل بازگردد. این پهپاد به گونه‌ای برنامه‌ریزی شده‌ است که اگر ارتباط آن با مرکز کنترل قطع شود در هوا یا زمین به سمت مرکز کنترل تغییر مسیر بدهد.

فن آوری بکار رفته در ناوبری از راه دور این هواپیمای بدون سرنشین مشابه با جنگده‌های F22 و F35 از طریق ماهواره و کنترل از راه دور صورت می‌گیرد و به کنترل کننده این امکان را می‌دهد که پرنده را از پایگاهی دور حتی در کشور امریکا هدایت کند.

قابلیت موتور این هواپیما که از نوع موتور جت بوده و تکونولوژی آن یکی از تکونولوژی‌های سری نظامی امریکا به شمار می‌رود، به نحوی است که با وجود وزن بسیار سبک و میزان پایین مصرف سوخت، قادر است با هر بار سوختگیری این پهپاد سه تنی را تا 1500 کیلومتر پرواز پشتیبانی کند.

نکته مهم درباره RQ-170 سیستم هوشمند اعلام خطر و در اختیار داشتن برنامه‌های مختلف در صورت قطع ارتباط ماهواره‌ای با مرکز هدایت از راه دور است. و به نظر می‌رسد نفوذ پدافند هوایی ایران به همین مکانیزم دفع خطر، موجب بوجود آمدن امکان شکار این پهپاد پر ارزش شده است. این پهپاد جاسوسی در صورت بروز خطر ابتدا تلاش می‌کند تا با استفاده از سیستم اتوپایلوت (ناوبری خودکار) به مرکز کنترل بازگردد و در صورت تشخیص عدم امکان بازگشت به مرکز کنترل، سیستم خود انفجاری در این هواپیمای جاسوسی منجر خواهد شد تا این پهپاد بلافاصله منفجر و متلاشی شود.

این در حالی است که به نظر می‌رسد RQ-170 شکار شده در ایران پس از اخلال در دریافت امواج ماهواره‌ای که توسط پدافند ایرانی اعمال شده است، به صورت اتوماتیک به سیستم هدایت اتوپایلوت منتقل شده است و در این مرحله، پدافند هوایی ایران توانسته است با ارسال امواج گمراه‌کننده جی.پی.اس برنامه هدایت خودکار را در دست گرفته و منطقه‌ای در ایران را به عنوان آشیانه برای این پهپاد جاسوسی تعریف کرده و موفق به شکار آن شود.

کریستین‌ساینس‌مانیتور در همین زمینه با اشاره به مصاحبه شخصی که وی را یک مهندس ایرانی موثر در شکار پهپاد معرفی کرده است، می‌نویسد: «سیستم هدایت براساس جی.پی.اس، نقطه ضعف این هواپیماست. با ارسال نویزهای قوی و مسدود کردن ارتباط ماهواره‌ای پهپاد با اپراتور، هواپیما مجبور به استفاده از هدایت خودکار (اتوپایلوت) شد و شرایط برای فریب آن مهیا گشت. سپس، کارشناسان ایرانی توانستند سیستم نقشه‌خوانی داخلی این هواپیما را طوری تغییر دهند که کامپیوتر داخلی پهپاد تصور کند آشیانه‌اش، پایگاهی در ایران با همان ارتفاع آشیانه اصلی است. اما اختلاف اندک ارتفاع این پایگاه ایرانی با پایگاه اصلی پرواز پهپاد موجب شد هواپیما هنگام فرود دچار مشکل شود و بخش‌های پایینی و چرخ‌های فرود آسیب ببیند».

این گزارش در ادامه با استناد به اظهارات برخی از کارشناسان سابق نظامی درباره نقاط ضعف سیستم جی‌پی‌اس، برنامه‌نویسی دوباره جی.پی.اس برای پرواز به خانه‌ای دیگر را عملی دانسته و شکار پهپاد جاسوسی امریکا از این روش را امکان‌پذیر عنوان کرده‌اند.

در همین حال، بررسی‌های کارشناسان نشان می‌دهد، مسدود کردن امواج کدگذاری شده این پهپاد و جلوگیری از ارسال آن به مرکز موجب شده است این پهپاد از امواج عادی و کدگذاری نشده استفاه کند و این امر امکان نفوذ و در اختیار گرفتن کنترل این پهپاد پر رمز و راز را به پدافند هوایی ایران داده است.

روزنامه امریکایی واشنگتن پست ساقط کردن هواپیماهای جاسوسی ایالات متحده را در دو هفته گذشته پیروزی تاریخی بزرگ ایران خوانده و نوشت : ایران در قبال تجاوزات آتی هواپیمای بدون سرنشین آمریکایی ساکت نمی نشیند.

به نظر می‌رسد نحوه کنترل این پهپاد توسط پدافند هوایی ایران و ویژگی‌های منحصر به فرد فنی آن در کنار امکان مهندسی معکوس این ویژگی‌های راهبردی، موجب شود تا موضوع پهپاد RQ170 برای سال‌های متمادی به عنوان یک برگ برنده استراتژیک برای ایران به حساب آید و فصلی متفاوت در صفحات فعالیت‌های دیپلماتیک جمهوری اسلامی با عنوان «دیپلماسی پهپاد» را بگشاید.

نوشته شده در تاریخ دوشنبه 90 آذر 28 توسط حق جو

نظر بدهید

طول ناحیه در قالب بزرگتر از حد مجاز